De kracht van zout

In het gebied en voor de mens

In de eerste week van september 2020 is de Havenmond, de nieuwe zoutwinningsput onder de Waddenzee, in gebruik genomen. Ondertussen bouwt Frisia Zout B.V. de zoutwinning vanuit de put bij Tzummarum af. Durk van Tuinen legt op een duidelijke manier uit welke rol zout tot nu toe heeft gespeeld binnen de Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen. En wat zout eigenlijk betekent in het leven van de mens.

Ruim 20 jaar is van Tuinen al directeur van Frisia Zout B.V. Binnen de gebiedsontwikkeling neemt Frisia eigenlijk wel een bijzondere plaats in. Van Tuinen licht toe: “Niet veel commerciële bedrijven denken en doen mee in dit soort projecten. Met alle partijen is op een open manier gekeken naar mogelijkheden, kansen en compenserende maatregelen.” Inmiddels zijn bijna alle herstelmaatregelen, maatregelen voor klimaat en verbetering van dorpen uitgevoerd. Vanaf eind 2021 stopt de zoutwinning onder land en vindt die alleen nog maar plaats onder de Waddenzee.

“VOOR HET MAKEN VAN EEN AUTO HEB JE EEN PAAR HONDERD KILO ZOUT NODIG”

Zoutwinning bij Tzummarum stopt

“Op dit moment maken we nog gebruik van drie bronnen waaruit we zout
kunnen halen: Tzummarum, de Havenmond (Waddenzee) en import uit Duitsland”, legt van Tuinen uit. “De zoutwinning bij Tzummarum, we noemen die Bas 4, loopt op dit moment nog. We kunnen nog een beperkte hoeveelheid zout produceren. Er mag tot maximaal 30 cm bodemdaling gewonnen worden. Het peil van de put zit nu op 29 cm. Eind 2021 is de productielimiet bereikt en stoppen we ook echt met de zoutwinning onder het land. Tegen die tijd is de put onder de Waddenzee volop in productie en hebben we, samen met de import uit Duitsland, voldoende zout.” De zoutwinning bij Sexbierum is in 2019 al gestopt. Hier blijft de daling beperkt tot ongeveer 20 cm. Terwijl daar ook 30 cm daling was voorzien.

De mens leeft met zout

De meeste mensen denken bij zout aan gladheidsbestrijding. Maar Frisia Zout B.V. levert voornamelijk zout aan de chemische industrie. De scheikundige benaming van zout is Natrium Chloride (NaCl). De chemische industrie splitst dat in twee componenten: natronloog en chloor. “Deze twee componenten vormen de basis voor allerlei producten die wij in ons dagelijkse leven gebruiken. Je kunt denken aan: Glas, verf, shampoo, zonnebrand, medicijnen en deodorant. Zonder zout kunnen we waarschijnlijk niet eens kleding dragen. Tenzij de kleding van puur wol of katoen is gemaakt. Zodra er iets synthetisch in zit, heb je zout nodig. Zelfs voor het maken van een auto heb je een paar honderd kilo zout nodig”, vertelt van Tuinen.

Boren onder de Waddenzee

Sinds begin september 2020 kan Frisia dus zout winnen uit de put onder de
Waddenzee. Waarom zo ver weg? “Tja, het liefst boor je natuurlijk recht naar beneden. Maar in de gebiedsontwikkeling was een van de pijlers dat we de bodemdaling zouden stoppen. We zochten dus naar een plek ver van het land en de fabriek staat nu eenmaal aan de rand van de Waddenzee”, aldus van Tuinen. “Het meest uitdagende was om de boring succesvol uit te voeren. De zoutput ligt op 3,5 km horizontaal uit de kust en is 3,5 km diep. We moesten een lange boring uitvoeren om het zout te bereiken. Technisch was dat best een uitdaging. Maar het is gelukt!”

Meerwaarde

Bodemdaling door gas- en zoutwinning heeft voor de inwoners van het gebied voor veel onrust gezorgd. Van Tuinen: “Het pakket maatregelen van bijna vijftig miljoen euro is vooral gericht op het brengen van meerwaarde voor het hele gebied. Voorbeelden daarvan zijn: de ruilverkaveling (landerijen dichterbij de boer), twee wegen die zijn verbreed, twee vispassages en natuurvriendelijke oevers die zijn aangelegd, het realiseren
van extra waterberging om de effecten van klimaatverandering op te vangen en vier opgeknapte dorpskernen. Een deel van het totaalbedrag is uitgetrokken voor de gevolgen van zout- en gaswinning”.

Meer informatie over de zoutwinning onder de Waddenzee vindt u hier.